Co to jest propriocepcja i dlaczego jest tak ważna u dziecka?
Czy Twoje dziecko często się potyka, uderza o meble albo mocno przytula – czasem zbyt mocno? Może to wcale nie wynika z niezdarności czy „złośliwości”, tylko z wyzwań w obszarze propriocepcji – czyli czucia głębokiego.
Czym jest propriocepcja u dziecka?
To zmysł, dzięki któremu wiemy, gdzie znajdują się nasze kończyny, jak bardzo napinamy mięśnie i z jaką siłą wykonujemy ruch. Dzieci z dobrze rozwiniętą propriocepcją potrafią:
- dostosować siłę do wykonywanego zadania (np. pisać bez zbyt mocnego nacisku),
- lepiej kontrolować postawę i napięcie mięśniowe,
- radzić sobie z zadaniami wymagającymi koordynacji (np. ubieranie się, zapinanie guzików, rzucanie piłką).
A co, jeśli dziecko ma zaburzenia proprioceptywne ?
Dziecko może mieć trudności z oceną, jak mocno coś trzyma, gdzie znajdują się jego ręce i nogi, albo jak się poruszać bez patrzenia na ciało. Może wyglądać na “nieskoordynowane”, nadaktywne, zbyt intensywne w ruchach.
Propriocepcja jest fundamentem dla wielu umiejętności. Wspierając ją, wspierasz pewność siebie, koncentrację i rozwój całego układu nerwowego dziecka.
5 prostych zabaw rozwijających propriocepcję u dzieci
Co możesz zrobić w domu by wspierać propriocepcje u swojego dziecka ? Poniżej przedstawiam kilka propozycji
Oto 5 zabaw, które dzieci uwielbiają:
1. Zawijanie w burrito:
Zawijanie dziecka w koc jak naleśnik, lekko dociskając materiał. Można dodać „polecenie” typu: „A teraz porusz tylko ręką!” – świetne ćwiczenie świadomości ciała. Pamiętaj, głowa ma być poza kocem !
2. Pchanie „ciężkich zakupów”:
Daj dziecku pudełko z książkami lub butelkami z wodą. Może pchać to pudełko stopami siedząc na ziemi, a następnie przesuwając się do przodu , zadaniem dziecka jest “dostarczyć przesyłkę” z pokoju do pokoju. To aktywuje mięśnie i receptory proprioceptywne.
3. Skakanie na trampolinie lub materacu:
Rytmiczne skoki na materacu lub trampolinie lub na ziemi. Dodaj elementy: „Skocz 3 razy i zrób pauzę na jednej nodze!” lub “skocz 2 razy i wskocz do zielonego kółka”.
4. Przeciąganie liny / pchanie ściany:
Zabawa w „siłacza” rozwija czucie mięśni i napięcia. Można też dać dziecku zadanie: „spróbuj przesunąć ścianę” – to bezpieczna forma oporu.
5. Tor przeszkód z elementami dociskowymi:
Kładzenie się pod poduszkami, przeciskanie się przez tunel, przeskakiwanie nad przeszkodami. Każdy docisk to stymulacja proprioceptywna!
Tego typu zabawy nie tylko wspierają czucie głębokie, ale też regulują emocje, uspokajają układ nerwowy i poprawiają koncentrację.
Jak rozpoznać zaburzenia propriocepcji u dziecka i jak je wspierać?
„On cały czas się kręci.”, „Ona zbyt mocno mnie ściska.” „Jest wiecznie w ruchu, nie potrafi się zatrzymać.”
Brzmi znajomo? To mogą być sygnały, że Twoje dziecko potrzebuje więcej bodźców proprioceptywnych, czyli więcej informacji zwrotnych z ciała do mózgu.
Najczęstsze objawy zaburzeń propriocepcji u dzieci:
- Trudności z oceną siły (np. zbyt mocno przytula, uderza w zabawie),
- Zderzanie się z ludźmi lub meblami, potykanie się, „niezdarność”,
- Wspinanie się, skakanie, rzucanie się na ziemię bez wyraźnego
- Silna potrzeba docisku – np. siedzenie „na sobie”, lubienie ciasnych ubrań.
To nie jest kwestia nieposłuszeństwa czy złego wychowania. Dziecko po prostu szuka sposobu, by „poczuć siebie”.
Co możesz zrobić?
- Oferuj codziennie zabawy proprioceptywne (z poprzedniego posta),
- Zadbaj o rutynę ruchową: skoki, wspinanie, przeciąganie, noszenie, docisk, ćwiczenia z oporem, ćwiczenia stabilizacyjne
- Obserwuj reakcje dziecka – po zabawach może być spokojniejsze, bardziej skupione, pogodniejsze
Jeśli masz pytania zapraszam na wizytę.
Pozdrawiam, Natalia
