Temat rozejścia mięśnia prostego brzucha (RMPB) jest coraz częściej poruszany w mediach społecznościowych. Świadomość kobiet w tej kwestii wzrasta, jednak nadal spotykam w swojej pracy pacjentki, które nigdy o nim nie słyszały. Czym jest rozstęp mięśnia prostego brzucha? To zaburzenie funkcji i struktury mięśni brzucha, która objawia się poprzez znaczne uwypuklenie w linii środkowej ciała tworzące tzw. „stożek”. Pojawia się on podczas wzrostu ciśnienia śródbrzusznego np. przy podnoszeniu głowy do góry, dźwiganiu, kichaniu czy kaszlu.
Dodatkowe objawy to:
- uczucie dziury w brzuchu i słabych mięśni brzucha,
- pomarszczona skóra,
- uczucie braku integracji ze swoim ciałem,
- bóle kręgosłupa.
Co możemy zrobić, aby zadbać o mięśnie brzucha?
Rozciągnięcie kresy i oddalenie od siebie brzuśców mięśni prostych pojawia się fizjologiczne u każdej kobiety w ciąży około 35 tygodnia. Mięśnie brzucha muszą się oddalić, a kresa rozciągnąć, aby zrobić miejsce dla rosnącej macicy, dziecka oraz narządów. W okresie ciąży, aby zadbać o swoje mięśnie brzucha, możemy stosować się do ergonomii dnia codziennego oraz pewnych zaleceń służących jako profilaktyka nadmiernego i zbyt wczesnego rozejścia. Są to.m.in.:
- Wstawanie przez bok.
- Prawidłowy oddech.
- Odpowiednie nawyki toaletowe np. stosowanie stołeczka podczas oddawania stolca, eliminacja parcia na toalecie.
- Dbanie o postawę oraz odpowiednie nawyki i wzorce ruchowe na co dzień.
- Kaszel, kichanie poprzez skręt.
- Unikanie sytuacji mocno angażujących tłocznię brzuszną np. pchanie, dźwiganie lub ciągnięciem ciężkich przedmiotów.
- Odpowiednia dieta eliminująca zaparcia.
- Odpowiednia i dedykowana kobietom w ciąży aktywność fizyczna.
Po porodzie powinno nastąpić samoistne zbliżenie się mięśni do siebie, a rozciągnięta kresa powinna wrócić do swojej elastyczności i funkcji. Jednak nie u wszystkich kobiet regeneracja następuje samoistnie. Jeśli w ciąży lub po porodzie obserwujesz u siebie objawy rozstępu mięśnia prostego, zgłoś się do fizjoterapeuty uroginekologicznego. On odpowiednio dobierze terapię oraz ćwiczenia. Rozstęp mięśnia prostego brzucha to nie tylko problem samego brzucha.
Jaką funkcję pełnią mięśnie brzucha?
Funkcją mięśni brzucha jest stabilizacja kręgosłupa, ochrona narządów wewnętrznych w jamie brzusznej, a także funkcja wydechowa. Mięśnie brzucha włączają się do pracy przy mocniejszym wydechu i współpracują z przeponą oraz mięśniami dna miednicy. Razem tworzą tzw. cylinder, który reaguje na ruchy przepony podczas oddechu i reguluje ciśnienie wewnątrz jamy brzucha, poprzez samoistną aktywację mięśni dna miednicy i wytworzenie odpowiedniego napięcia mięśni brzucha.
Jeśli praca mięśni brzucha, dna miednicy lub przepony jest zaburzona (np. po porodzie), doprowadza to do sytuacji, że nasz cylinder brzuszny nie jest w stanie równoważyć ciśnienia w brzuchu. W wyniku tego „ucieka” ono przez osłabioną rozciągniętą kresę lub dno miednicy powodując rozstęp mięśnia prostego brzucha lub problem z nietrzymaniem moczu.
Przepona a rozejście mięśnia prostego brzucha
Przepona jest tzw. pompą, która pobudza do pracy nasze mięśnie oraz narządy. Właśnie dlatego pierwszym etapem rehabilitacji rozstępu mięśnia prostego brzucha jest nauka prawidłowego oddechu. Jest on podstawą do płaskiego brzucha! Oddech przeponą 360 stopni i ćwiczenia związane z oddychaniem to już jest trening dla mięśni głębokich na wczesnym etapie po porodzie i bodziec do pracy i obkurczenia się tkanek.
Współpraca to podstawa
Mięśnie dna miednicy, brzucha oraz przepona powinny ze sobą współpracować. Aktywacja jednych powinna powodować aktywację drugich bez naszej świadomości. Podczas wdechu przepona obniża się, przesuwając narządy do dołu. Wraz z nią obniża się dno miednicy. Podczas wydechu z kolei przepona unosi się do góry. Jednocześnie aktywuje się i podnosi dno miednicy. Jednak w czasie ciąży i po porodzie, kiedy doszło do znacznego rozciągnięcia powłok brzucha, miednicy i zwiększonego ciśnienia w jamie brzusznej, ta współpraca może być zaburzona.
Gdy mięśnie brzucha po porodzie nie odzyskują swojej funkcji i wzajemnej współpracy z przeponą i dnem miednicy, nie są one w stanie równoważyć ciśnienia podczas oddechu i „ucieka” ono przez słabą kresę, powodując charakterystyczny stożek na środku brzucha. W takim przypadku konieczna jest rehabilitacja, aby mechanizm ten znów działał sprawnie i mógł równoważyć ciśnienie w brzuchu, warunkując przy tym lepszy wygląd brzucha!
W dodatku mięśnie brzucha i kresa biała przyczepiają się do mostka, spojenia łonowego i kręgosłupa. Dlatego problem rozejścia nie dotyczy tylko samego brzucha, ale całego ciała. Rehabilitacja RMPB polega nie tylko na pracy mięśni brzucha i ich wzmacnianiu, ale na integralności pracy całego ciała m.in. na prawidłowej ruchomości miednicy, klatki piersiowej i kręgosłupa, prawidłowej postawie oraz poprawnej aktywacji mięśni głębokich.
Mam rozejście mięśnia prostego brzucha. Co robić?
Temat ten jest dużo bardziej złożony niż odległość pomiędzy brzuścami mięśnia prostego. W przypadku rozejścia najlepiej udać się do fizjoterapeuty, który pomoże dobrać indywidualną terapię ćwiczenia. Dzięki współpracy z fizjoterapeutą, który specjalizuje się w pracy z kobietami, stworzysz idealne warunki funkcjonowania swojego organizmu oraz przywrócisz funkcję i integracje swojego ciała.
Nauczysz się codziennych zdrowych nawyków, dobrej postawy ciała, sposobu oddychania, stabilizacji miednicy i aktywacji mięśni głębokich. Poprawisz ruchomość kręgosłupa i w miarę możliwości wyeliminujesz nieprawidłowe wzorce ruchowe oraz zoptymalizujesz napięcia poszczególnych grup mięśniowych. Ważne jest też, aby zrobić reedukację pracy mięśni, tak aby sprawowały swoją funkcję.
W rehabilitacji ważne są ćwiczenia stabilizacji głębokiej, natomiast nie zaleca się wykonywania ćwiczeń typu brzuszki, planki, spidermany czy inne tego typu ćwiczenia lub podskoki i biegi! Aktywność fizyczna powinna być odpowiednio zmodyfikowana i dopasowana do pacjentki, ale kobiety z DRA nie powinny rezygnować z aktywności fizycznej.
Praca z rozstępem nie dotyczy tylko brzucha
Gdy temat brzucha okaże się bardziej zawiły, być może konieczne będzie wprowadzenie odpowiedniej diety oraz zadbanie o odpoczynek i zdrowie psychiczne. Ponieważ w rehabilitacji rozejścia powinniśmy się skupiać się na funkcjonowaniu naszego całego ciała, które jest jednością nie tylko na brzuchu. Chcąc wspomóc pracę naszego brzucha, powinniśmy skupiać się w głównej mierze na stworzeniu idealnych warunków do jego funkcjonowania. Zadbać o nasze ciało, prawidłową postawę na co dzień oraz to w jaki sposób wykonujemy czynności dnia codziennego.
