Rekonstrukcja więzadła krzyżowego przedniego (ACL) to jedno z najczęściej wykonywanych zabiegów ortopedycznych, szczególnie u osób aktywnych fizycznie i sportowców. Choć operacja jest kluczowa w przywracaniu stabilności stawu kolanowego, to sukces leczenia zależy od odpowiedniego procesu rehabilitacji. Powrót do pełnej sprawności po rekonstrukcji ACL to długi i wymagający proces, który można podzielić na trzy główne etapy: wczesny, odbudowy funkcji oraz powrotu do sportu.
1. ACL – etap wczesny (0-6 tygodni po operacji)
Pierwsze tygodnie po operacji to czas na odzyskanie podstawowej funkcji kolana i zmniejszenie bólu oraz obrzęku. W tym okresie skup się głównie nad:
- Regularnych ćwiczeniach izometrycznych w celu wzmocnienia mięśni bez nadmiernego obciążania stawu – możesz je zacząć już w pierwszej dobie po zabiegu.
- Nie ograniczaj ruchomości stawu biodrowego ani skokowego – wykonuj ruchy stopy, to pobudzi mięśnie do pracy i spowoduje zmniejszenie opuchlizny.
- Aktywacja pracy brzucha- przyda się w kolejnych etapach podczas wprowadzania trudniejszych wzorców ruchowych.
- Używanie kul, aby odciążyć operowane kolano podczas chodzenia.
- Stosowanie chłodnych okładów w celu zmniejszenia dolegliwości bólowych.
- Wykorzystuj pełne osiągnięte zakresy ruchomości – nie usztywniaj kolana bez potrzeby.
- Mobilizacja blizny – nie zapominaj o niej, brak mobilności tkanek w okolicy blizny może przyczynić się do powstawania przeciążeń i dyskomfortu.
2. ACL – etap odbudowy funkcji (6-12 tygodni po operacji)
W tym etapie, gdy ból i obrzęk zaczynają ustępować, rehabilitacja nabiera tempa. Celem jest dalsze poprawianie zakresu ruchu, wzmocnienie mięśni oraz przygotowanie stawu do stopniowego obciążania.
- Stopniowo wprowadzamy obciążenie na operowane kolano podczas chodzenia, jednak unikaj gwałtownych ruchów- w tym etapie zapominamy o kulach.
- Nie zapominajmy o pracy nad stabilizacją stawu kolanowego – aktywacja mięśni brzucha, pośladka i ruch ukierunkowany na kolona sprawdzi się idealnie.
- Oprócz ćwiczeń izometrycznych możesz wykonywać ćwiczenia z delikatnym oporem jak gumy czy niewielki ciężar.
- Nie zapominajmy o wprowadzeniu ćwiczeń proprizorecepcji dla lepszego czucia na poziomie stawu – przykładem mogą być ćwiczenia na mniej stabilnym podłożu.
3. Etap powrotu do aktywności (12-24 tygodnie po operacji)
Na tym etapie celem rehabilitacji jest przywrócenie pełnej funkcji kolana, w tym umożliwienie powrotu do aktywności sportowych. Tutaj wchodzimy w etap bardziej dynamicznych ćwiczenia, które mają na celu poprawę siły, stabilności i elastyczności.
- Stopniowo zwiększamy intensywność treningu, zaczynając od ćwiczeń o niskiej intensywności, a następnie przechodzimy do bardziej wymagających aktywności- możemy już dodać elementy dynamiczne takie jak wyskoki.
- Technika wykonywanych ćwiczeń musi być poprawna, aby uniknąć nadmiernego obciążenia stawu!
- Jeśli trenujesz jakiś sport – nie zapominamy o wprowadzeniu ćwiczeń ukierunkowanych na daną dyscyplinę, aby odpowiednio przygotować się do powrotu.
- Kontynuujemy trening stabilizacji oraz propriocepcji.
Powrót do aktywności sportowej i codziennej
Ostateczny cel rehabilitacji to pełny powrót do codziennych aktywności i sportów, które uprawiałeś przed kontuzją. Jednak proces powrotu do sportu wymaga cierpliwości i systematycznej pracy. Zakończenie całkowitego etapu gojenia po rekonstrukcji ACL zależy bardzo mocno od sposobu jakim została wykonana oraz Twojej sprawności przed zabiegiem. Mimo wcześniejszego powrotu do pełni sprawności całkowite gojenie oraz powrót tkanek do funkcji może trwać nawet do 2 lat. Dlatego przez ten czas bądź czujny i słuchaj swojego ciała oraz jego indywidualnych potrzeb, odpowiednich osób, które pokierują Cię w tym procesie.
