Co to w ogóle ten refluks?
Refluks możemy podzielić m.in. na refluks krtaniowo-gardłowy (LPR), refluks żołądkowo-przełykowy (GER) oraz refluks dwunastniczo-żołądkowy (DGR). W tym wpisie na tapecie będzie widniał GER, ale nie martwcie się, w przyszłości również zahaczę o LPR i DGR.
GER to nic innego jak niefizjologiczne cofanie się treści żołądkowej do przełyku lub jamy ustnej. Jest obecnie jednym z najpowszechniej występujących objawów w gastroenterologii. Występuje przede wszystkim w krajach wysoko rozwiniętych, będąc ogromnym obciążeniem fizycznym oraz psychoemocjonalnym.
Skąd bierze się refluks?
GERD pojawia się przy rozluźnieniu dolnego zwieracza przełyku i odnogi przepony.
– Relaksacja dolnego zwieracza przełyku i odnóg przepony jest procesem fizjologicznym, który następuje w trakcie połykania oraz odbijania. W nieprawidłowych warunkach gazu przedostaje się przez nie również treść żołądkowa.
– Kofeina, tłuszcze, papierosy, leki tj. antagoniści kanałów wapniowych i azotany oraz rozciąganie ścian żołądka tj. przejadanie się zwiększa ryzyko GER.
W patogenezie GERD dodatkowo należy wziąć pod uwagę:
- Leki zaburzające funkcje bariery antyrefluksowej
- Dieta (w tym używki)
- Choroby współistniejące (przede wszystkim choroby tkanki łącznej)
- Styl życia
- Poziom stresu
- Ciąża
Objawy, czyli jak rozpoznać refluks?
Symptomy związane z refluksem mogą być typowe lub nietypowe, czasami nawet utajone, dlatego pamiętaj, aby nigdy nie bagatelizować dolegliwości, które są dla Ciebie niepokojące. Jeśli masz jakikolwiek z objawów wymienionych poniżej skonsultuj się z lekarzem, fizjoterapeutą i dietetykiem.
Do objawów przełykowych najczęściej spotykanych należą:
- Pieczenie przełyku (zgaga)
- Ból w klatce piersiowej
- Ból w nadbrzuszu
- Zaburzenia połykania (m.in. trudności w połykani, bóle przy połykaniu)
- Uczucie guza w gardle
- Cofanie się treści żołądkowej do przełyku
- Odbijania
- Gorzki smak w jamie ustnej
Dodatkowo występują zaburzenia snu, które na dłuższą metę ciągną za sobą wiele zakłóceń związanych z codziennym funkcjonowaniem. Są konsekwencją przede wszystkim nocnego kaszlu i zgagi.
Refluks u dzieci?
GERD występujący u niemowląt charakteryzuje się częstymi i gwałtownymi wymiotami, pojawiającymi się także przy rozdrażnieniu dziecka. Należy bezwzględnie reagować przy:
- Niewydolności oddechowej
- Bezdechu
- Zaburzeniach połykania
- Braku prawidłowego rozwoju i wzrostu
Należy zwracać uwagę na odruchy wymiotne, dławienie się, zmiany napięcia mięśniowego oraz zmiany koloru skóry. W przypadku dzieci dolegliwości są podobne jak u dorosłych. Mogą dodatkowo występować nudności, wymioty i nocny kaszel.
Jak radzić sobie z refluksem?
Przede wszystkim leczenie jest mocno indywidualne! Musisz zauważyć, które produkty, zachowania, czy sytuacje nasilają GER, a dzięki temu terapia będzie celowana i skuteczna.
Zwracaj jednak uwagę na nawyki dnia codziennego. W leczeniu GERD efektywne będzie:
- Spożywanie ciepłych posiłków
- Spożywanie kawy i herbaty 30 minut lub 1 h po posiłku
- Ograniczenie przetrenowania i ćwiczeń, które zwiększają ciśnienie śródbrzuszne
- Ograniczenie trenowania bezpośrednio po posiłku
- Redukcja stresu
- Ograniczenie inhibitorów pompy protonowej (IPP)
- Wprowadzenie przerw 3-4 h między posiłkami
- Wprowadzenie ostatniego posiłku 2-3 h przed snem
- Nawadnianie się, w szczególności płynami ciepłymi i niegazowanymi
- Dokładne przeżuwanie
- Powolne jedzenie
Fizjoterapia – czy może być przepisem na refluks?
Nikt jeszcze nie zaprzeczył, że ruch, terapia wisceralna, terapia manualna oraz ćwiczenia oddechowe nie mają wpływu na GERD. Terapia przepony, oddech torem przeponowym oraz włączenie oddechu przeponowego w ruch to idealny start. Dobrym pomysłem będzie również stymulacja nerwu błędnego. Terapia wisceralna lub terapia manualna w obszarach głowy, szyi, klatki piersiowej i brzucha połączona z dietoterapią wpłynie szybko i korzystnie na wyniki leczenia.
Zalecany jest regularny i umiarkowany wysiłek fizyczny, który nie powoduje zwiększania ciśnienia śródbrzusznego. Ponadto, warto pamiętać, aby trenować na czczo lub nie bezpośrednio po obfitym posiłku.
A jak z dietą w refluksie?
Raczej na pewno potrzeba diety, ponieważ doprowadzi to do redukcji stanu zapalnego i regeneracji błon śluzowych.
Produkty, które mogą nasilać GER:
- Słodycze
- Czekolada
- Mięta
- Glutaminian sodu
- Papierosy
- Alkohol
- Kawa
- Napoje gazowane
- Mocna herbata
- Ostre i kwaśne potrawy
- Cytrusy i pomidory
- Tłuste i smażone potrawy
- Grzyby, strączki i rośliny cebulowe
Produkty, które mogą łagodzić GER:
- Warzywa i owoce w formie przetartej lub ugotowanej
- Oleje roślinne
- Siemię lniane
- Kurkuma i łagodne przyprawy
- Jasne pieczywo oraz makaron o niższej zawartości błonnika
- Kawa zbożowa
- Słaba herbata
- Chude mięso
- Ryby
- Jajka
- Nabiał o niższej zawartości tłuszczu
Do suplementacji wspomagającej możesz włączyć mastikę, glutaminę oraz laktoferynę (jeśli nie jesteś na nią uczulony).
